از زمانی که زیبایی ظاهری و آرامش و صرفه جویی در انرژی برایساختمان ها مدنظر قرار گرفت، ایجاد نما ها با مصالح و شیوه های مختلف در دستور کار مالکان و سازندگان ساختمان ها قرار گرفت. البته در این مورد، ایرانیان دارای سابقه طولانی هستند. در طول تاریخ از گچ بری و آهک بری برای نماسازی استفاده می کردند. نتیجه به دست آمده از هنرمندان و معماران و سازندگان ایرانی را می توانیم در بناهای تاریخی مثل مسجد جامع بسیاری از شهرها از جمله شیراز، تبریز، اصفهان و بسیاری از عمارت ها، مقبره ها و بسیاری دیگر از بناهای قدیمی و تاریخی در جاهای مختلف کشور ببینیم
طراحی نمای سنتی
در سال های اخیر، پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی شهری، نما اهمیت دوباره ای پیدا کرد. نما درعمل، درون ساختمان را از بیرون جدا میکند. نما باعث می شود ما بفهمیم که طراح و معمار و سازنده هر ساختمان دارای چه عقیده، فرهنگ و ذوقی است. در واقع حالتی است که فرد مالک یا طراح از خود در برابر بیرون دارد. نماهای ساختمان جنبه خصوصی ندارند. نامهایی که به سمت کوچه و بافت شهر دارد جنبه عمومی دارند. بنابراین نمای ساختمان از یک طرف دارای جنبه اجتماعی و از طرف دیگر نمود شخصیت ساکنان است. نما در واقع یک سطح صاف و تخت نیست بلکه سطح انتقالی بین فضای داخلی و خارجی است که با برجستگی های تراس و چیزهای دیگر با فضای داخل ارتباط پیدا می کند.
نمای هر ساختمان در شکل دهی به مجموعه شهری که در آن واقع شده است خیلی مؤثر است. اگر به نمای یک ساختمان بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان های شهر توجه کنیم می بینیم که یکنواختی نمای شهر در مجموع از بین می رود.
نمای هر ساختمان تأثیر مستقیم بر شهری دارد که در آن قرار گرفته و تأثیر آن را در بدنه خیابان ها یا میدان های آن شهر می بینیم. تفاوت بین شهری بودن یا فردی بودن نما در صورتی از بین می رود که ساختمان جزئی از شهر در نظر گرفته شود و ارتباط آن با محیط اطراف خودش چند جانبه باشد.
تقریبا به ۴ دلیل از نما استفاده میکنیم:
۱- زیبا و دلپذیر کردن قیافه ظاهری و بیرونی ساختمان ها و دورنمایی که مناسب و قابل قبول برای شهر یا محلی که ساختمان در آن بنا شده، باشد.
۲- جلوگیری از هدر رفتن انرژی در تمام فصل ها ، چون نقش یک عایق حرارتی را اجرا می کند.
نمای سنتی ایرانی
۳- جلوگیری از آلودگی های صوتی. نمای ساختمان باعث جلوگیری از ورود صداهای آزاردهنده محیط بیرون، به فضای داخلی ساختمان های اداری، مسکونی و … می گردد.
۴- و در نهایت باعث می شود که ساختمان ها مقاومت بیشتری در مقابل شرایط نامساعد جوی پیدا کنند مثل زلزله ها، باد و باران و رطوبت های خورنده، یخبندان و مانند آن. در کل باعث افزایش طول عمر ساختمان می شود.
همانطورکه می دانید، از مصالح مختلف مثل آجر، سنگ، بتن، شیشه و … برای ساخت نمای ساختمان استفاده می شود برای مثال می توانیم نماسازی به روش سنتی را بگوییم. در این روش برحسب شرایط جوی منطقه، جنس مصالح از نظر جذب آب و رطوبت و میزان مقاومت و چسبندگی و چیزهای دیگر، از ملات های سیمانی گچی، گلی، آهکی و یا ترکیبی از آنها استفاده می شد . به عنوان مثال: از نظر مقاومت ملات های سیمانی دارای بیشترین مقاومت و ملات های گلی و گچی به ترتیب دارای کمترین مقاومت هستند.
نمای ساختمان به سه دسته تقسیم می شود:
۱- نمای سنتی که قبلا براتون توضیح دادم.
۲- نماسازی با استفاده از روکش های خارجی،
۳- نمای شیشه ای
بکار گرفتن روکش های خارجی مثل استفاده از رنگ های لعابی و انواع رنگ ها و یا استفاده از انواع روکش های ساخته شده از مواد رزینی مثل رزین های اکریلیک،
پلی استر و غیره . . . یا نماهای مصنوعی مثل انواع کامپوزیت و سنگ های مصنوعی.
استفاده از شیشه دارای قدمتی حدود ۶۵۰۰ سال است . بر اساس شواهد تاریخی، در قرن ششم میلادی برای اولین بار در کلیسایی در قسطنطنیه از شیشه به عنوان یک مصالح ساختمانی استفاده شده و قصر کریستال لندن اولین ساختمان شیشه ای بود که در سال۱۸۵۱ ساخته شده. پس با این نگاه متوجه می شویم که کار نو و جدیدی نیست. شاید در اوایل زیاد از شیشه استقبال نشده باشد ولی بعدها با پیشرفت هایی که در تولید شیشه شد هر روز به میزان استفاده از انواع مختلف آن به عنوان یک مصالح ساختمانی زیبا، عایق و در عین حال با صرفه اقتصادی، اضافه می شود. شیشه ها را به انواع شیشه های نشکن، دو یا چند جداره، عایق حرارت و صدا، رفلکس و غیره می شود تقسیم کرد. و از خاصیت های مهم آن فراهم شدن امکان دید وسیع و روشنایی کافی برای ساکنان می توان نام برد.
ورودی ها یکی از عناصر اصلی یک نماست. ورودی ها جائی هستند که افراد از محل خصوصیشان وارد محل عمومی می شوند. اما به دلیل اهمیت اقتصادی که برای سازندگان دارد، اغلب ورودی ها به فضاهای کم اهمیت تبدیل شده. در بعضی ازورودی ها، ورودی افراد با ورودی اتومبیل ها یکی است و را ه باریکی برای تردد افراد پیاده دارد و در برخی از ورودی ها آنقدر از تجملات استفاده شده که عملکرد ساختمان را دگرگون می کند. طبقه همکف به دلیل اینکه کاملا در معرض دید است از اهمیت زیادی برخوردار است. تراس ها چشم اندازهای جدیدی نسبت به فضاهای بیرون برای ساختمان ایجاد می کند. لبه بام حد و مرز ساختمان و آسمان است و از نظر چشمی، بام انتهای نماست. بنابراین لبه بام نمی تواند بی تفاوت با دیگر قسمت ها در آسمان رها شود.
نمای بیرونی ساختمان ها بخصوص نمای ساختمان های اداری از لحاظ نورپردازی خیلی مهم است. چراغ ها باید در رابطه با فرم معماری نما طراحی شوند. چنانچه نمای ساختمان در خیابان ها و معابر عمومی قرار گیرد، بخش پایینی نما می تواند نورپردازی قوی تری در مقایسه با قسمت های بالایی نما داشته باشد. البته این امر بیشتر در مورد ساختمان های مرتفع صدق می کند.
به طور کلی نما در تمامی ساختمان ها یکی از نکته های اصلی معماری و دکور محسوب می شود. چرا که هر کس که بخواهد وارد ساختمان شود اولین چیزی که به نظرش بیاید نمای ساختمان است اگر نما زیبا باشد برای او دلچسب و گواراست و اگر زیبا نباشد حتی دلش نمی خواهد وارد آن ساختمان شود. نما در خرید و فروش آپارتمان و ساختمان خیلی تأثیر دارد چه بسا که خیلی از سازندگان بیشتر از اینکه در داخل ساختمان از مصالح خوب استفاده کنند، در نما از مصالح خوب استفاده می کنند و نظر مشتری ها را جلب می کنند.
